Хошин шогийн авьяас билэгтэй хүмүүс хөнгөн, өөрийн хүслээр хошигнож, чин сэтгэлээсээ инээмсэглэдэг. Харин хурц ухаан бол нарийн оюун ухаан юм. Энэ төрлийн чадварыг хөгжүүлэх боломжтой юу?

Хүнд хошин шогийн мэдрэмж ямар хэрэгтэй вэ?

Эрдэмтэд инээх чадварыг серотонин дамжуулагчтай холбон үздэг. Нөгөө талаас ДНК зан үйлийн болон тодорхой шинж чанаруудыг төлөвшүүлдэг боловч хүнийг илэрхийлэхийг шаарддаггүй. Төрөлхийн хошин шогийн мэдрэмжтэй төрж болох хэдий ч гаргахгүй байх боломжтой.

“Ямар нэгэн зүйлд инээх эсвэл өөрийгөө шоолж инээх нь хамгийн том дархлаажуулалт юм. Энэ нь хүнд хэцүү бэрхшээлийг даван туулж, бусад хүмүүстэй харилцаа тогтооход тус болдог. Үүнийг хөгжүүлэх хэрэгтэй”.

Философичид, сэтгэл судлаачид, эрдэмтэд хошигнох, инээх, хөгжилтэй зүйлсийг ойлгох чадварыг хувийн зан чанарыг хөгжүүлэх хамгийн өндөр түвшинтэй холбож үздэг. Францын философич Анри Бергсон хошин шогийн мэдрэмж нь түүхэн дэх хүний оюун санааны хувьслын нэг хэлбэр” гэсэн санааг дэвшүүлжээ.

Хурц ухааны зарчим

Хүн хошин шогийн, инээдмийн мөчийг анзаарч, ойлгож, хүлээж авах чадвараас гоо зүйн маш олон таашаалыг авдаг. Энэ нь өөрт их хэмжээний эдгээх нөлөөг агуулж байдаг. Инээмсэглэл, хошин шогийн мэдрэмж амьдралыг уртасгадаг гэж зүгээр нэг хэлээгүй нь лав.

Хурц ухаан гэдэг ойлголт бол цогц ойлголт. Хурц ухаан багадаа гурван бүрэлдэхүүн хэсэгтэй:

• Эргэн тойронд хандуулах анхаарал,
• “Хурц” мөчүүдийг анзаарах чадвар,
• Болж буй үйл явцад цаг тухай бүрт хариу үйлдэл үзүүлэх.

Хурц ухаантай хүмүүс оюуны өндөр шинж чанаруудтай байдаг. Үүнд:

• Сэтгэл хөдлөлийн сайн сайхан байдал,
• Хувийн хөгжил.

Хурц ухааны зарчим бол хор хөнөөлгүй байх. Онигоо, шог зүйл ярьж байхад бүгд инээхгүй байвал хэн нэгэн сэдвийг ойлгоогүй байх магадлалтай гэсэн үг. Олон хүний дунд нэг хүнийг онцлож шоглож, дооглож инээх нь хурц ухаантай огтхон ч хамааралтай биш юм.

Хурц ухаан хүнд юу өгдөг вэ?

1. Амьдралын айдастай, аймшигтай үйл явдлуудыг даван туулах. Хошигнол бол гайхалтай хамгаалалтын механизм юм.
2. Бүх нийтийн сэтгэл санааг сайжруулах. Хэн ч хүмүүсийг инээмсэглэхийг заадаггүй. Энэ бол жирийн нэг рефлекс юм.
3. Эрүүл мэдрэл.
4. Сэтгэл зүйн үүрэг.

Хурц ухааны арга барил болон онигоо, шог зүйлийг хүмүүст хэрхэн хүргэх вэ? 

1. Битүү санаа бол бүхэл бүтэн урлаг юм. Үүнийг хэрэгтэй үед, тааруулж хэрэглэх хэрэгтэй.
2. Элэглэл. Үүний тусламжтай хүн болсон үйл явцад өөрийн байр суурийг илэрхийлдэг.
3. Тодорхой чанаруудыг харьцуулах.
4. Хийсвэр бодол. 
5. Парадокс санал бодол.

«Хурц ухаантай хүн бол сайн илтгэгч юм. Эрт дээр үед ярих чадварыг тусгай сургуулиудад заадаг байсан. Харин өнөө цагт ярих, илтгэх чадварт тэр бүр анхаарал хандуулаад байдаггүй». 

Хошин шогийн мэдрэмж, хурц ухааныг хэрхэн сайжруулах вэ?

1. Классик болон орчин үеийн зохиолчдын бүтээлийг унших. Энэ нь үгийн санг нэмэгдүүлж, өөрийн бодол санааг зөв илэрхийлэхэд тус болно.
2. Шоу, инээдмийн үзүүлбэр, стенд апуудыг үзэх. 
3. Инээдмийн зүйл хайж олох.
4. Аяндаа үүссэн байдал. 
5. Зогсох чадвар. Хэрэв таны онигоо хүнд хүрэхгүй, эргэн тойрны хүмүүс инээхгүй байгаа бол зөв үедээ зогсож сур.
6. Захиалгаар ярихгүй байх.

Хурц ухааныг хөгжүүлэхэд унших ном:

У. Шекспир

Дж. К. Джером

Я. Гашек

Дж. Даррел

О. Генри

М. Твен

М. Булгаков

А. Чехов

О. Уальд

Л. Филатов

С. Довлатов

И. Хмелевская

З. Фрейд

Г. Тамберг

В. Биллевич

М. Мусийчук